Rok 2011 jest rokiem Czesława Miłosza. Z tej okazji w naszej szkole dnia 15 listopada 2011r. odbyła się sesja naukowa przygotowana przez polonistów a  poświęcona polskiemu nobliście. Pierwszym wydarzeniem tego dnia było rozdanie nagród dla uczestników „Konkursu Wiedzy o Czesławie Miłoszu”. Zwyciężczynią w tym konkursie została Anna Krotos- uczennica klasy  2 c. Kolejnymi etapami sesji były prezentacje poświęcone życiu i twórczości tego poety. Pierwszą część dotyczącą dzieciństwa i młodości twórcy przygotowała i przedstawiła klasa 2F.

Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911r. w Szetejniach koło Kiejdan na Litwie. Urokliwość miejsca narodzin poety potęgowała przepływająca nieopodal rzeka Niewiaża. Jego rodzicami byli Weronika Kunatówna i Aleksander Miłosz - człowiek niezwykle uczciwy, o żelaznych zasadach moralnych, absolwent wydziału budowy dróg i mostów. Miłosz pochodził ze szlacheckiej rodziny, której herbem był Lubicz. Z prezentacji dowiedzieliśmy się, że rodzina Miłosza mówiła po polsku od XVI w. To właśnie dlatego Miłosz sam siebie określał mianem „poety polskiego, ale urodzonego na Litwie”. Twórca wyrósł w rodzinie o głębokich tradycjach patriotycznych. Najstarszy znany przodek Czesława Miłosza Hrehory Miłoszewicz Miłosz, o którym pierwszą wzmiankę można znaleźć w dokumentach z 1580r., był uczestnikiem słynnej bitwy pod Kircholmem w 1605r., zaś dziadek poety - Artur Miłosz walczył w powstaniu styczniowym. Wielką mądrością i odwagą wykazała się też babcia poety Józefa Syruć, która po śmierci swego ojca w 1870r. uratowała rodzinny majątek, umiejętnie nim zarządzając. Miłosz jako małe dziecko zachorował na dyfteryt. Jego matka złożyła obietnicę, że jeśli jej syn przeżyje, to osobiście podziękuje za to Matce Boskiej Ostrobramskiej, odbywając pielgrzymkę do Jej sanktuarium. Losy Miłosza już we wczesnym dzieciństwie łączą się z literaturą - widać w nich wyraźną analogię do Inwokacji w „Panu Tadeuszu”. Miłosz był niezwykle bystry i nawet w dziełach Adama Mickiewicza, które czytał pasjami, dostrzegał błędy w opisie przyrody litewskiej, którą tak dobrze znał. Po I wojnie światowej rodzinne Szetejnie przeszły w ręce Litwy, dlatego też matka Miłosza gdy chciała się z nim przedostać do Polski, przekupywała strażników lub omijała ich posterunek. Gdy pewnego dnia to się nie udało, pojmany przez strażników 10 - letni wówczas Czesław spędził cały dzień w chlewie. Czas dzieciństwa, o którym Miłosz sam wspominał, iż „ nie było mowy, by nawet móc marzyc o czymkolwiek, a wystawy sklepowe i ich zawartość pozostawały jedynie w sferze marzeń” był więc okresem z jednej strony troski o jutro, z drugiej zaś beztroską młodzieńczych chwil spędzanych w gronie kochających go ludzi.
W jego życiu ważną rolę odegrał rok 1917- rok rewolucji październikowej i narodzin jego brata Andrzeja. I choć ich charaktery to przysłowiowy  „ogień i woda” to bracia bardzo się szanowali. W 1921r. Miłosz wstąpił do gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Wilnie. Z tym wydarzeniem łączy się kilka ciekawostek: Miłosz był bowiem ulubieńcem nauczycieli, nie był jednak lubiany wśród kolegów. Sam określał te relacje mówiąc, iż był od nich inteligentniejszy. Toczył też ciągłe spory z ks. Leopoldem Chomskim, pseud. „Chomik”.
W późniejszych latach życia docenił on jednak trud pedagoga włożony w wychowanie młodzieży, poświęcając katechecie swoje wiersze. Co ciekawe- najbardziej znienawidzonym szkolnym przedmiotem był WF, a salę gimnastyczną nazywał „salą tortur”. W 1929r. poeta ukończył gimnazjum i rozpoczął naukę na uniwersytecie Stefana Batorego. Z tym wydarzeniem łączy się pewna zabawna anegdota. Miłosz zrezygnował z kierunku humanistycznego, gdyż studiowało na nim zbyt wiele dziewcząt. Miłosz wybrał więc studia prawnicze, które skończył w 1934r., jak sam mówił, tylko dzięki litewskiemu uporowi, który nie pozwolił mu drugi raz „zdezerterować”. W czasach studenckich Miłosz pisał felietony
i teksty do pisma „Żagary”, które istniało do 1934r. Należał też do Akademickiego Klubu Włóczęgów, w ramach którego wiele podróżował i zwiedzał. Mawiał wówczas, iż „ niedziela bez wycieczki (zależnie od pory roku- rowerowej, kajakowej czy narciarskiej), była stracona”. Otrzymał także stypendium Funduszu Kultury Narodowej, które pozwoliło mu wyjechać na rok do Paryża. W tamtym czasie koledzy nadali mu pseudonim „Jajo”.
W momencie agresji sowieckiej na Polskę był już w Rumunii, później udał się na Litwę. Następnie  w lipcu 1940r. przez „zieloną granicę” przedostał się do Polski. Wydawał wtedy utwory pod pseud. Jan Syruć- to były pierwsze teksy Czesława Miłosza wydane  na powielaczu. W 1945 r. twórca przeżył osobistą tragedię - zmarła mu matka, o której śmierć się obwiniał, zarzucając sobie brak dostatecznego zainteresowania jej zdrowiem.

Prezentację ubogacił film z archiwalnymi wypowiedziami Miłosza i jego przyjaciół (m.in. Jerzego Turowicza, Jerzego Giedroycia, Zofii Hertzowej). Film miał budowę klamrową- początek i koniec stanowiły sceny z wręczenia poecie przez króla szwedzkiego Karola Gustawa XVI Nagrody Nobla, a także obrazy domu artysty w Berkeley w USA, gdzie mieszkał od 1962r. Dowiedzieliśmy się z tych wspomnień wielu ciekawostek. Miłosz mówił, że „są wydarzenia historyczne, od których nie da się  uciec, bo serce woła o pomstę”. Twierdził też, że życie to połączenie dwóch kwestii- zwiastunu niespodzianki i efektu doświadczenia. Przez całe życie coś mu zarzucano- np. że jest komunistą (miał jedynie poglądy lewicowe, komunistą nie był). Inni, przez zawiść, zarzucali mu zaś faszyzm. Nawet jego Nagroda Nobla była deprecjonowana, a jej przyznanie było jedynie „efektem politycznym”.

Po tej części nastąpiło przyznanie nagród laureatom konkursu recytatorskiego, którego tematem przewodnim była oczywiście twórczość Miłosza. Zwyciężyła w nim Maria Legutko. Laureaci zaprezentowali swoje interpretacje wierszy.

Kolejną częścią prezentacji, tym razem przygotowaną przez klasę 3F była emigracja artysty. W 1945r. artysta zamieszkał w Krakowie wraz ze swoją żona Janiną Dłuską, z którą ożenił się rok wcześniej. Interesującą rzeczą jest to, iż dla Miłosza porzuciła ona swojego pierwszego męża Eugeniusza Cętkowskiego. Spotkanie żony autor określił jako „poznanie wyższych umysłów”. Miłoszowie zamieszkali najpierw przy ulicy Krupniczej 22, później przy ul. Św. Tomasza 26. Ich sąsiadem był słynny aktor Ludwik Solski. Miłosz nie był typem poety piszącego „do szuflady”, a w PRL-u o swobodnym tworzeniu mowy być nie mogło.
W 1951r. poeta prosi rząd francuski o azyl. Jego prośba została zaakceptowana, we Francji pozostał aż do 1960r. Później rozpoczął się jego amerykański etap emigracji. Poeta wykładał na uniwersytetach w Berkeley i Harvardzie. Przerażała go wizja bycia nauczycielem. Pisał: „czuję się jak krowa, która wstąpiła do baletu”. Jego dzieło „Zniewolony umysł” pokazało opinii publicznej krajów zachodnich pełne oblicze komunizmu, co spotkało się z uznaniem Alberta Einsteina.

Kandydaturę do Nagrody Nobla wysunął Jerzy Giedroyc. Z przyznaniem Miłoszowi Nagrody Nobla w grudniu 1980r. wiąże się pewna ciekawa anegdota: miesiąc wcześniej Miłosza obudził telefon nad ranem. Szwedzki dziennikarz powiedział mu, że otrzymał Nagrodę Nobla. Zaspany Miłosz odpowiedział  mu „to nieprawda” i odłożył słuchawkę. Miesiąc później stał się bohaterem narodowym w Polsce, w której jego utwory królowały głównie w podziemiu studenckim. Sam Miłosz bronił się przed określaniem go „kolejnym narodowym wieszczem”, jednak fala entuzjazmu w Polsce była tak ogromna, że podczas jego wizyty w ojczyźnie
w 1981r. porównywano go do papieża Jana Pawła II, z którym poeta w późniejszym okresie także się spotkał. W Polsce odwiedził też młodzież w klubie „Stodoła”.  Pretekstem do wizyty w Polsce było przyznanie mu tytułu doktora honoris causa  KUL.   Podczas owej wizyty doszło do spotkania poety z Lechem Wałęsą, który dwa lata później również otrzymał Nagrodę Nobla. W 1986r. na raka kręgosłupa zmarła ukochana żona Miłosza-Janina.

Kolejną atrakcją dla nas było ułożenie z  rozsypanki wersowej pełnego tekstu wiersza Czesława Miłosza. Wszystkie klasy świetnie sobie z tym zadaniem poradziły.
Następnym etapem sesji był efekt połączonej pracy klas 2e i 3e. Uczniowie przedstawili poetę jako tłumacza Biblii publikującego w wydawnictwie Editions du dialogue. Poeta przełożył dziesięć ksiąg na język polski: 8 ze Starego i 2 z Nowego Testamentu. Zaprzyjaźnił się wówczas z ks. Józefem Sadzikiem, który zmarł nagle w 1980r.

Ostatnim etapem życia Miłosza był powrót do ojczyzny w 1993r. Nadano mu tytuł honorowego obywatela miasta Krakowa, zamieszkał przy ulicy Bogusławskiego 6. W ostatnich latach życia towarzyszyła mu młodsza od niego o 33 lata żona Carol Thigpen. Poznali się w 1992r., jednakże 10 lat później po sześciotygodniowej chorobie Carol zmarła. Czesław Miłosz poświęcił jej przepełniony symbolami wiersz „ Orfeusz i Eurydyka”.  W tym samym roku odszedł też jego brat Andrzej. W ostatnich latach życia poeta nadal pisał, głownie przy pomocy asystentki i sekretarki Agnieszki Kosińskiej. To dla niej napisze swój ostatni wiersz  pt.„ Dobroć” z 22 XII 2003r. Będąc w szpitalu Miłosz poznał głębię ludzkiego cierpienia, jednocześnie miał nadzieję, że będzie mógł jeszcze pisać. Ze szpitala napisał list do Jana Pawła II. Odpowiedzią na ten list było błogosławieństwo Ojca Św. i życzenia wielkanocne. Tomik „Spiżarnia literacka” zamknął  twórczość artysty.

Czesław Miłosz zmarł 27 VIII 2004r. o godzinie 11 10 , mając 93 lata. Spoczywa na Skałce w Krakowie. Na jego trumnie widnieje wyrażona w języku łacińskim maksyma „spoczywaj w pokoju”. Widoczna jest także sentencja „A dbałość o naukę jest miłość”. Sesję zakończył film o Czesławie Miłoszu, w którym, tak jak poprzednim razem, można było usłyszeć wiele wypowiedzi ludzi bliskich artyście, a także tych, którzy podziwiali jego kunszt. Film ubogaciły archiwalne recytacje własnych utworów przez noblistę. Bardzo ciekawą opinię o nim wyraził prof.. Jerzy Jarzębski, który powiedział: „Miłosz potrafił być skupiony na rzeczach najważniejszych i na ludziach najważniejszych. Nie był sługą prostej sławy. Czuł hierarchię wartości świata i jego aspektów”. Ks. Adam Boniecki mówił o swego rodzaju estymie wobec postaci Czesława Miłosza. Mówił też o jego wielkiej miłości do żony Carol i smutku podczas jej pogrzebu. Z filmu wyłaniał się obraz Miłosza jako poety zadającego trudne pytania i niezadowolonego z łatwych odpowiedzi. Taki obraz kreowali m. in. autor biografii twórcy- Andrzej Franaszek i  prof. Małgorzata  Nycz.

Sesja naukowa poświęcona Czesławowi Miłoszowi była niezwykle interesującą lekcją historii, dogłębnym spojrzeniem w życie twórcy. Dzięki archiwalnym zapisom i obejrzeniu wywiadu z artystą zyskaliśmy wiedzę o Czesławie Miłoszu jako jednym z najbarwniejszych i najwybitniejszych polskich poetów i twórców.

Kamil Ziajkowicz